หลังจากเกิดเหตุแผ่นดินไหว ก่อนสำรวจอาคารที่ได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหว โดยทั่วไปผู้สำรวจต้องทำการประเมินความเสียหายขั้นต้นของอาคารทั้งภายนอกและภายในอาคารเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยแบ่งการสำรวจออกเป็น 2 ลักษณะดังนี้

 1.การสำรวจภายนอกอาคาร 

การตรวจสภาพโดยรอบอาคาร โดยผู้สำรวจควรสำรวจและสังเกตสิ่งต่อไปนี้

• สภาพของอาคารข้างเคียงและสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ
• ความเสียหายของระดับถนนเมื่อเทียบกับโครงสร้างอาคาร
• สภาพของความลาดชันหรือการเกิดรอยแยกของพื้นดินบริเวณรอบอาคาร
• ภัยอื่น ๆ โดยรอบอาคารที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น การรั่วไหลของสารเคมีหรือก๊าซ การฉีกขาดของสายไฟ

การประเมินความเสียหายขั้นต้นของตัวอาคารภายนอก โดยตรวจสอบดังนี้

• การยุบตัวของอาคารบางส่วนหรือทั้งหมด
• การเคลื่อนหลุดของฐานราก
• ตัวอาคารหรือชั้นใดชั้นหนึ่งของอาคารเกิดการเอียงตัว
• การทรุดตัวที่เห็นได้ชัดเจนหรือการแตกร้าวของฐานรากอาคาร
• อันตรายจากการร่วงหล่นของชิ้นส่วนอาคาร
• การเคลื่อนตัวหรือรอยแยกของพื้นดินบริเวณใต้อาคารและโดยรอบข้างอาคาร หรือมีความเสียหายของฐานรากอาคาร
  
  

 2.การสำรวจภายในอาคาร 

• ความเสียหายของโครงสร้างพื้น โครงสร้างหลังคา คาน เสา รวมทั้งผนังอิฐก่อ
• รอยแตกร้าวบนผนัง และการเคลื่อนหลุดของฐานรองรับ
• ความเสียหายของส่วนประกอบอาคาร เช่น ฝ้า เพดาน แผ่นกั้นห้อง
• ความเสียหายของระบบอาคาร เช่น ระบบไฟฟ้า ระบบเครื่องกล ระบบประปา และระบบปรับอากาศ
• ภัยอันตรายอื่น ๆ เช่น ระบบลิฟต์ ภัยจากวัตถุอันตราย ความเสียหายของอุปกรณ์ป้องกันและระงับอัคคีภัย ความเสียหายของบันได บานประตู รวมถึงสิ่งกีดขวางทางเข้า-ออกอาคาร
  
  

โดยการเข้าไปสำรวจอาคาร ผู้สำรวจต้องดำเนินงานตามข้อปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยระหว่างการสำรวจความเสียหาย ดังนี้

1. ไม่ควรสำรวจใกล้ตัวอาคารหรือส่วนยื่นของอาคารมากเกินไป
   
   
2. หลีกเลี่ยงพื้นที่มีอันตราย เช่น การรั่วไหลของสารเคมี หากมีความจำเป็นต้องดำเนินการปิดหรือจำกัดการรั่วไหลก่อนเข้าสำรวจ
   
   
3. หลีกเลี่ยงบริเวณใกล้เคียงเสาไฟฟ้าที่โค่นล้มลงมา
   
   
4. อพยพออกจากอาคารทัน หากเกิดเหตุเพลิงไหม้
   
   
5. ระมัดระวังภัยที่อาจเกิดขึ้นได้จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวตาม (Aftershock)
   
   
6. มอบหมายให้มีบุคคลที่อยู่ภายนอกอาคารเพื่อคอยเตือนภัยกรณีที่จำเป็น
   
   
7. จัดให้มีเส้นทางออกจากอาคารที่ไม่มีสิ่งกีดขวาง
   
   
8. ระมัดระวังการสัมผัสสายไฟที่ยังมีกระแสไฟฟ้าอยู่
   
   
9. ควรระมัดระวังการสะดุดหากทำการสำรวจบริเวณขอบสูงที่ไม่มีราวกันตก
   
   
10. จัดให้มีแสงสว่างเพียงพอระหว่างทำการสำรวจ
    
    
11. ใส่อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคลที่เหมาะสม

ที่มา คู่มือการสำรวจความเสียหายขั้นต้นของโครงสร้างอาคารหลังจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2560